Geleneksel Ürünler
Geleneksel Yunan mutfağı, daha iyi bir yaşam kalitesi ve fiziksel sağlık sağlamak adına dengeli
bir beslenme modeli oluşturmak için tamamıyla Yunan doğasından elde edilen saf ürünlere dayanmaktadır.
Zeytin ve ekstra sızma yağı, süt ürünleri, bal, uzo, balık, meyve suları, su, kuruyemiş, şarap,
Chios’tan damlasakızı, Kozani’den safran gibi benzersiz kalite ve vazgeçilmez besin değerlerine
sahip ürünler, çağdaş insanın yüksek tat ve besin ihtiyaçlarını karşılayabilecek, besleyici içerik
yönünden zengin ve aynı zamanda leziz bir mutfak ortaya çıkarmaktadır.
Saygın geleneksel Yunan ürünlerinden bazıları şunlardır:
Zeytinyağı
Geleneksel mutfaklardaki her tarifin temelini oluşturan zeytinyağı, Yunan beslenme
alışkanlıklarında ayrıcalıklı bir rol üstlenmektedir. Yunan zeytinyağı, saflığı,
olağanüstü tadı ve yüksek besin değeri ile dünya çapında saygınlığa sahiptir. Üzerlerinde
"sızma" ve "ekstra sızma" etiketleri ile cam veya plastik ambalajlarda, hemen hemen her
yerde bulabilirsiniz.
Peynir
Yunanistan’da, gerçekten tadılmaya layık, üretildikleri yöreye ve adlarına göre çeşitlilik
gösteren kaşar (kaseri), gravyera, kefalotiri, myzithra ve metsovone gibi olağanüstü kalitedeki
eşsiz peynirler bulabilirsiniz. Bu peynirlerden bazıları ülke genelinde bulunabilirken, bir
kısmı sadece bölgesel olarak üretilirler. En ünlüsü elbette Yunan fetasıdır. Beyaz yarı yumuşak,
tuzlu bir peynirdir. Grek veya Horyatiki salatası için temel malzeme olmasının yanında daha
birçok tarifte de kullanılmaktadır.
Şarap
Yunanistan sadece şarap tanrısı Dionysos’un değil, aynı zamanda şarap yapımının da doğduğu
yerdir. Chios ve Thassos adalarının şarabı antik dünyada çok iyi bilinmekteydi. Ancak
muhtelif tarihsel ve kültürel nedenler, bunun yanında çeşitli doğal afetler sebebiyle,
şarapçılık sanatı 19. yüzyılın ortalarından 1960’lı yılların başına kadar ihmal edildi.
Bu dönemde, şarapçılığın antik gelenekleri tekrar canlanmaya başladı. Günümüzde tüm ülkede
üretilmekte olan çok sayıda mükemmel Yunan şarabı bulunabilmektedir.
Yunan şaraplarını tadarken, batıdaki şarap severlerce pek bilinmeyen üzüm çeşitlerinden
üretilen olağanüstü mahsulden şaraplar olduğunu göz önünde bulundurun.
Yunan şarapları dört kategoriye ayrılmaktadır:
Kontrollü coğrafi işaretli şarap
Yüksek kalitede coğrafi işaretli şarap (O.P.A.P)
Yerel şarap
Sofra şarabı
Kontrollü coğrafi işaretli şarap. Bu kategoride sadece Kefalonυa ve Patras’tan Mavrodafni,
Patras, Lemnos, Kefalonυa, Rodos’tan Moshato ve Samos’un tatlı şarabı gibi tatlı şaraplar
yer almaktadır.
Yüksek kalitede coğrafi işaretli şarap (O.P.A.P). Yunanistan’ın en iyi şaraplarından çoğunu
içerir. Şimdiye kadar 20 bölge coğrafi işaret iznine sahiptir. Kuzey Yunanistan’da Zitsa,
Amyntaio, Goumenisa ve Naousa coğrafi işaretleri vardır. Halkidiki’de Playies Melitona,
Teselya’da Aghilaos ve Rapsani. Atina’nın yakınında, Kantza coğrafi işareti, Peloponnes’te
Patras, Mantineia ve Nemea coğrafi işaretleri bulunmaktadır. İyon adalarında Rombola
Kefalinias, Paros, Lemnos, Rodos ve Santorini adalarında kendi isimleriyle (Paros, Lemnos,
Rodos ve Santorini) coğrafi işaretler bulunmaktadır. Son olarak Girit’te Arhanes, Peza,
Siteia ve Dafnes coğrafi işaretleri vardır.
Uzo
Dünyaca ünlü Yunan aperatifidir. En iyi bilinenleri Lesvos ve Chios’da üretilenleridir.
Damıtılmış alkol, su ve aromatik bileşenlerden (çoğunlukla anasonlu) olarak üretilir.
Sek olarak ya da su veya buz eklenerek içilir ve mezelere mükemmel şekilde eşlik eder.
Bal
Yunan balı yüksek kalite, aroma ve seçkin lezzeti ile ünlüdür. Tadı ve aromasındaki birçok
varyasyon, zengin Yunan florasına bağlıdır. Ağırlıklı olarak narenciye ve diğer meyve
nektarından üretilen çiçek balı oldukça tanınmış olup yüksek bir satış potansiyeline
sahiptir. Eşsiz aroması ile kekik ve çam balı ise kozalaklı ağaçlardan oluşan yayla
bölgelerinde üretilir.
Damlasakızı
Dünyada benzersiz olan bir ürün, çünkü sadece Ege Adası Chios’ta yetişmektedir.
Sakız ağacı reçinesinden elde edilir (Pistacia lentiscus). Kimyasal veya endüstriyel
işleme tabi tutulmadan işlenmemiş halde tüketilebilir. Tıbbın babası Hipokrat, özellikle
mide rahatsızlıklarında damlasakızındaki birçok tedavi edici özelliğe dikkat çekmiştir.
Bu özellikler modern tıp tarafından da benimsenmiştir.
Safran (Krokos Kozanis)
"Yunan topraklarından çıkan altın" olarak nitelendirilen safran güzel kokusu, rengi, farmakolojik
ve afrodizyak özellikleri ile antik medeniyetlerden gelen en değerli ve kıymetli baharatlar
arasında yer almaktadır. Kleopatra safranı kozmetik ürünlerinde, Antik Fenikeliler tanrıça
Asparte'ye sundukları adaklarında kullanmıştır. Homeros yazılarında ona değinmektedir. Hatta
safrana Eski Ahit'te bile rastlamaktayız. Modern Yunanistan'daki tarihi, Kozani’li tüccarlarının
17. yüzyılda Avusturya'ya nakli ile başlar. Yaklaşık üç yüz yıldır safran Makedonya güneşinin
altında, Kozani Bölgesi'ndeki birçok küçük köyü kapsayan bir alanda yetiştirildi.
Bölge sakinleri her yaz safran ekerler ve sonbahar geldiğinde, güzel çiçeğin en büyük
tepeciğini elle çıkarırlar ve keskin kırmızı bir iplik olana kadar dikkatle kuruturlar.
100 gr kırmızı safran üretmek için yaklaşık 50.000 tepeciğe ihtiyaç duyulmaktadır. Safran
ya da genellikle söylendiği ismiyle Yunan safranı, dünyadaki en kaliteli safranlar arasındadır
ve "Akdeniz mutfağının çiçeği" olarak da adlandırılmaktadır.
Reçeller (kaşık tatlıları)
Yunan evlerinde ziyaretçinin “tatlı” bir şekilde karşılanması geleneğine göre kaşık tatlıları
(bir tatlı kaşığı kadar servis edildiklerinden böyle adlandırılmışlardır) servis edilir.
Bu tatlıların çoğu, her bir meyvenin olgunlaştığı mevsim boyunca hazırlanır: vişneler, üzümler,
incirler, kayısılar, çilekler, erikler, ayvalar, bergamotlar ve ağaçkavunu; her biri yaz
başından sonbaharın sonuna kadar olgunlaşır. Bununla birlikte, bu tatlıların henüz olgunlaşmamış
meyve veya tohumlardan hazırlanan varyasyonları da vardır (ör: Aigina fıstığı, ceviz, acı incir).
Ayrıca çeşitli sebzeli kaşık tatlıları da mevcuttur (küçük domatesler veya küçük patlıcan).
Bu malzemelerden sadece kaşık tatlıları değil, muhteşem marmelat ve kompostolar da yapılır.
Geleneksel Likörler
Yerli likörler, Yunan tatlarının baş kahramanları arasında yer alırlar. Gül, kızılcık,
erik, nane, damlasakızı, ceviz ve benzeri ürünler, aromalarını ve tatlarını heyecan verici
sonuçlar için alkole ‘’emanet’’ ederler. En iyi bilinen likörler Chios’ta sadece adanın
güney tarafında yetişen meşhur sakız ağacından damla sakızı, Naxos’tan ağaç kavunu yemişi;
Korfu’dan kamkat (kumkuat) ya da diğer adıyla ‘’altın portakal’’; Patras’tan geçmişi 15.
yüzyıla uzanan, damıtılmış tarçın ve karanfilden yapılan, dijestif (hazmettirici) özelliği
olan aromatik Tentouro sayılabilir.